Savaşın Yeni Algısı : Özel Askeri Şirketler

 Özel askeri şirket , silahsız ya da silahlı mücadele konusunda danışmanlık , eğitim ve destek hizmetleri sunan alacağı  finansal desteğe göre hizmet veren para odaklı şirketlerdir. Genellikle kuruluşları ve yönetimleri  eski askerlerden ve polislerden oluşan şirketlerdir. İnsan kaynaklarını gereklilik halinde çeşitli ülkelerden sözleşme usulüne göre  temin etmektedirler.

"Özel Askeri Şirket" kavramı  tarih boyunca karşımıza "Paralı asker" olarak çıkmıştır. Örnek olarak Balkanlar ve Karadeniz kıyılarına yakın Avrupa topraklarında yaşayan Peçenek Türklerinin , dönemin Doğu Roma İmparatorunun ordusunda paralı askerlik yaptıkları tarihi kaynaklarda geçmektedir. Sadece kişi seviyesinde değil, Peçenek boyu olarak sayıca fazla şekilde görev yapmışlardır. Bir başka örnek ise Viking kökenli  Vareg muhafızlarının Roma İmparatorunun korumalığını yapmıştır. Ayrıca  savaşlarda önemli rol üstlenmişlerdir.

Tarihi sürece baktığımızda insanlığın her savaşı finansal amaçlarla birleşmiştir. Günümüzde ise bir ülkede özelleşen fabrikalar gibi  savaşlarda özelleşmiş ve özel askeri şirketler kurulmuştur. Büyük orduların lojistik , insan , ekipman vb. masraflarının yerine gizliden hizmet eden özel askeri  şirketler rol almaya başlamıştır. Resmi olarak İlk ÖAŞ İngiltere'de kurulmuştur. "Watchguard International" adı altında hizmet vermeye başlamıştır. Küresel anlamda bu tür şirketlerin çoğalıp yayılması 1990'ları bulmuştur.

ÖAŞ'ler Yugoslavya'nın parçalanmasında , Bosna ve Sırp savaşında , Orta Afrika Cumhuriyeti gibi Afrika ülkelerinde kullanmıştır. Yakın tarihleri örnek olarak Libya iç savaşında Rus ÖAŞ'i Wagner  öne çıkmaktadır. Suriye iç savaşından yine bu Rus şirket öne çıkmaktadır. Irak'ta ise Amerikan şirketi olan Black Water günümüzde de operasyonlarına devam etmektedir.

Gelecekte ise savaş meydanlarının  paramiliter grupların ve ÖAŞ'leri daha çok  göreceğimizi düşünüyorum. Ülkelerin hem ulusal hem de uluslararası çatışma , operasyon , özel görev ve savaşlarda bu tür unsurları daha çok kullanacaktır. Etnik ve dini çeşitlilik bakımından ÖAŞ'lerinin bünyesinde çok çeşitli insanlar çalışacaktır. Gayr-i nizami harp ,  nizami harp ve meskun mahal operasyonlarında ve iç karışıklık çıkarmada ya da iç karışıklığı bastırmada şirketin unsurları görev yapacaktır. Örnek vermem gerekirse : 2022 yılının Ocak ayında Kazakistan'da çıkan iç karışıklıkta Batı kaynaklı ÖAŞ'lerinin parmağı olduğu iddia edilmiştir.

Sonuç olarak özel askeri şirketler birkaç on yıldır yeni dünya düzeni ve küreselleşmeyle beraber dünyanın bölünmesinde, paylaşılmasında rolü önemli ölçüde artmıştır. Savaşın getirdiği yıkımı , acıyı, ölümü bir virüs gibi dünyanın her yerine yayacaklardır.